„Walczyć, ale czym? Jak Polacy uzbroili swoją milionową armię do wojny z sowiecką Rosją? Działalność Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu w latach 1919-1921” – prezentacja wystawy w Sejmie RP

W środę – 19 marca – o godzinie 13.00 w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej (budynek C-D, hol I piętra; ul. Wiejska 4/6/8, Warszawa) będzie miało miejsce otwarcie wystawy pt. „Walczyć, ale czym? Jak Polacy uzbroili swoją milionową armię do wojny z sowiecką Rosją? Działalność Polskiej Wojskowej Misji Zakupów w Paryżu w latach 1919-1921”, przygotowanej przez Muzeum Miasta Jaworzna oraz Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

Podczas otwarcia odbędzie się oprowadzanie kuratorskie prowadzone przez autorów wystawy: dr. Piotra Uwijałę i Adriana Ramsa. Następnie odbędzie się panel dyskusyjny poświęcony działalności Misji, w kontekście trwających sporów o granice Rzeczypospolitej, zwłaszcza wojny polsko-sowieckiej. W panelu wezmą udział: prof. Aleksander Smoliński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), prof. Grzegorz Nowik (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku), dr Robert Andrzejczyk (Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku) i dr Piotr Uwijała (Polskie Towarzystwo Historyczne w Katowicach), moderatorem będzie Adrian Rams (Muzeum Miasta Jaworza, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach). Podczas dyskusji omówione zostaną zagadnienia związane z walkami o kształt granic w latach 1918-1922, sytuacją Polski na arenie międzynarodowej do 1922 r., Wojskiem Polskim i jego uzbrojeniem, utworzeniem i działalnością PWMZ w Paryżu, organizacją transportów oraz znaczeniem dostaw organizowanych przez PWMZ w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz walki o kształt jej granic z lat 1918-1922 postrzegane są głównie pod kątem uwarunkowań politycznych, geopolitycznych i działań militarnych. Na drugim planie pozostaje olbrzymia praca logistyczna i aprowizacyjna, polegająca na pozyskiwaniu uzbrojenia, umundurowania i ekwipunku dla blisko milionowej armii, oraz stworzenie łańcuchów dostaw broni i sprzętu z zagranicy do Polski. Te kluczowe zadania realizowała w głównej mierze Polska Wojskowa Misja Zakupów w Paryżu, działająca w latach 1919-1921. Jej członkowie swoją ciężką służbą i pracą przyczynili się do tego, że polski żołnierz mógł walczyć o granice Rzeczypospolitej, a przede wszystkim miał czym walczyć.

W procesie formowania Wojska Polskiego konieczne było uzyskanie materiału wojskowego, w głównej mierze od zwycięskich mocarstw Ententy, które posiadały duże zapasy mundurów, broni i amunicji. W marcu 1919 r. rozpoczęła działalność Polska Wojskowa Misja Zakupów w Paryżu, która była samodzielną placówką zagraniczną, mającą pozyskiwać od innych państw materiał wojenny dla Wojska Polskiego oraz współorganizować jego transport do Polski. W kluczowym momencie działalności Misji służyło w niej ponad stu polskich oficerów i podoficerów oraz kilkudziesięciu wykwalifikowanych pracowników cywilnych. Skutecznie realizowali oni swoje zadania i wnosili ogromny wkład w proces szybkiego i sprawnego formowania polskich sił zbrojnych oraz w zwycięstwo Polski w wojnie z sowiecką Rosją.

Wystawa:

Scenariusz: dr Piotr Uwijała (Polskie Towarzystwo Historyczne w Katowicach, Adrian Rams (Muzeum Miasta Jaworzna, Instytut Pamięci Narodowej)
Recenzja merytoryczna: prof. dr hab. Aleksander Smoliński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Projekt graficzny: Bogusław Nikonowicz (Niko Studio)
Recenzja graficzna: Paulina Guła (Instytut Pamięci Narodowej)

Zdjęcia ze zbiorów: Narodowego Archiwum Cyfrowego, The National Archives and Records Administration, Centralnego Archiwum Wojskowego, Instytutu Pamięci Narodowej, Ośrodka Karta, Wikimedia, Tomasza Kopańskiego, Jolanty Kulińskiej, Piotra Uwijały, dobroni.pl, samolotypolskie.pl.