Salonik z przełomu XIX i XX wieku

// English version below //

Wystawa jest rekonstrukcją typowego wnętrza salonu z przełomu XIX i XX wieku, znajdującego się w siedzibach jaworznickich rodzin o wysokim statusie społecznym i aspirujących do wielkomiejskiego stylu życia. Podobnie urządzone pomieszczenia reprezentacyjne znajdowały się w jednorodzinnych willach, domach urzędniczych, miejskich kamienicach, należących do przedstawicieli nadzoru górniczego, zarządców fabryk i hut, przedsiębiorców, pracowników administracji rządowej i kolejowej.

Salony były pomieszczeniami reprezentacyjnymi. O ich pozycji w hierarchii pomieszczeń świadczyły m. in. okazały kostium mebli o zróżnicowanej funkcji i formie, działa sztuki, zegary, instrumenty, tekstylia i bibeloty.

Do najciekawszych prezentowanych na wystawie salonowych artefaktów należą:

  • skrzynia neobarokowa służąca do przechowywania odzieży i kosztowności, XVIII w.,
  • kredens neorenesansowy, nazywany potocznie wiedeńskim, koniec XIX w.,
  • zestaw mebli stołowych – stół i krzesła, lata 20. XX w.,
  • piec kaflowy, dwukondygnacyjny dekorowany secesyjnym ornamentem, początek XX w.,
  • ozdoby okienne w formie lambrekinów i portierów,
  • pianino niemieckiej firmy ZEITTER & WINKELMANN, zakupione w łódzkim składzie Carla Koischwitza, pocz XX w.,
  • porcelana art deco dekorowana m. in. z barwną kalkomanią ceramiczną przedstawiającą sceny mitologiczne, wzorowana na obrazach Angeliki Kauffmann, wyprodukowana w manufakturze Victoria Czecho – Slovakia,lata 20 XX w.,
  • odlew gipsowy z początku XX w. przedstawiające popiersie Fryderyka Schillera, wykonany w berlińskim zakładzie odlewniczym Gebrüder Micheli, pocz. XX w.,
  • zegar złożony w pracowni jaworznickiego zegarmistrz Abrahama Silberschatza, pocz 20. XX w.,
  • tekstylia okienne -lambrekiny i portiery dekorowane haftem (współ. rek. proj: I. Brandys).

Początek wieku XX wieku w Jaworznie zbiegł się z przyznaniem praw miejskich, którego data przypada na1901 rok.
Stąd ekspozycja jest połączona z elementami obejmującymi dzieje miasta Jaworzna, są to:

  • malarski portret pierwszego naczelnika Gminy Jaworzno – Faranciszka Schattanka (rek. Mal. J. Gasior),
  • fotografia Faranciszka Schattanka wraz z małżonką,
  • malarskie portrety krakowskich budowniczych Feliksa Radwańskiego i Feliksa Radwańskiego (syna), którzy dokonali w połowie XIX wieku regulacji kształtu rynku, przebudowy kościoła św, Wojciecha, przeprowadzonych w ramach projektu upiększania Wolnego Miasta Krakowa i Okręgu (rek. mal J. Gasior),
  • malarski pejzaż rynku z początku wieku XX w.(rek. mal J. Gasior).

 

Lounge from the turn of the 19th and 20th centuries

The exhibition is an attempt at reconstruction of a typical living room interior from the turn of the 19th and 20th centuries, as used to be found in the residences of Jaworzno families of high social status and aspiring to a metropolitan lifestyle. Similarly decorated representative rooms were found in single-family villas, clerks’ houses or city tenements, belonging to representatives of mining supervision, managers of factories and steel mills, entrepreneurs, government and railroad administration employees.

Salons were representative rooms. Their position in the hierarchy of rooms was highlighted, among other things, by the grandiose costume of furniture of varying function and forms, art works, clocks, instruments, textiles and trinkets.

Among the most interesting salon artifacts on display are:

  • neo-baroque chest used to store clothing and valuables (18th century),
  • neo-renaissance sideboard, commonly used to be called the ‘Viennese’ (late 19th century),
  • table and chairs (1920s),
  • two-storey tiled stove, decorated with Art Nouveau ornamentation (early 20th century),
  • window ornaments in the form of lambrequins and porticos,
  • upright piano produced by the German company ‘Zeitter & Winkelmann’ from the Carl Koischwitz’s store in Łódź (early 20th century),
  • art-deco porcelain decorated with colorful ceramic details depicting mythological scenes, and modeled by Angelika Kauffmann (produced at the ‘Victoria’ factory in Czecho-Slovakia (1920s),
  • cast bust of Friedrich Schiller, made at the ‘Gebrüder Micheli’ foundry in Berlin (early 20th century),
  • clock assembled in the workshop of Abraham Silberschatz, pre-war watchmaker from Jaworzno (early 20th century),
  • window textiles – lambrequins and portières decorated with embroidery, (modern reconstruction by I. Brandys).

The beginning of the 20th century in Jaworzno coincided with the granting of municipal rights in 1901. Hence the exhibition is combined with elements covering the history of the city of Jaworzno, such as:

  • painted portrait of Franciszek Schattanek – the first mayor of the Jaworzno Municipality (modern painting reconstruction by J. Gąsior),
  • photography of Faranciszek Schattanek and his wife,
  • painted portraits of Cracovian builders Feliks Radwański and Feliks Radwański (son), who regulated the shape of the market square in Jaworzno in the middle of the 19th century, also rebuilding local St. Adalbert’s Church, carried out as part of a larger City of Cracow with its District beautification project (modern painting reconstruction by J. Gąsior)
  • painted landscape of the market square from the beginning of the 20th century (modern painting reconstruction by J. Gąsior).